Σύμφωνα με τον ΚΟΚ τα παιδιά ηλικίας μικρότερης ή ίσης των δώδεκα ετών, πρέπει να κάθονται πάντα σε ειδικό κάθισμα και ιδανικά στην πίσω σειρά καθισμάτων. Σε αντίθετη περίπτωση το πρόστιμο είναι 83 ευρώ.
Ωστόσο, ο πιο σημαντικός λόγος για να χρησιμοποιήσουμε παιδικό κάθισμα αυτοκινήτου δεν είναι το πρόστιμο, αλλά η προστασία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας του παιδιού μας.
Τα σύγχρονα αυτοκίνητα κατασκευάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να προσφέρουν ασφάλεια σε άτομα με ύψος άνω των 135 εκατοστών. Από εκεί και κάτω οι κατασκευαστές δεν μπορούν να εγγυηθούν για την ασφάλεια του επιβάτη σε ενδεχόμενη σύγκρουση. Γι’ αυτό το λόγο, τα παιδιά πρέπει να βρίσκονται στα κατάλληλα καθίσματα.
Τα παιδικά καθίσματα αυτοκινήτου μπορούν να είναι οπίσθιας τοποθέτησης, δηλαδή το παιδί να είναι στραμμένο προς την πίσω μεριά του αυτοκινήτου. Διπλής τοποθέτησης, δηλαδή το παιδί μπορεί να κοιτάει προς τα μπροστά ή προς τα πίσω. Εμπρόσθιας τοποθέτησης, δηλαδή το παιδί κοιτάει πάντα προς τα μπροστά. Η τελευταία κατηγορία είναι τα ανυψωτικά.
Επίσης, χαρακτηρίζονται με έναν αριθμό από το 0 μέρι το 3. Η κατηγοριοποίηση γίνεται με βάση το πόσα κιλά είναι το παιδί.
Έτσι, έχουμε την κατηγορία 0 για βρέφη με βάρος μέχρι 10 κιλά και τη 0+ μέχρι 15 κιλά. Η κατηγορία 1 απευθύνεται σε παιδιά με βάρος από 9 μέχρι 18 κιλά, η κατηγορία 2 από 15 μέχρι και 25 κιλά και η κατηγορία 3 από 22 μέχρι και 36 κιλά.
Σε κάθε περίπτωση τα καθίσματα των κατηγοριών 0 και 0+ έχουν προσανατολισμό προς τα πίσω. Από εκεί και πέρα, μπορούμε να επιλέξουμε αν το παιδί θα συνεχίσει να κοιτάζει προς τα πίσω ή θα το γυρίσουμε προς τα μπροστά. Γενικά θεωρείται καλό μέχρι τη συμπλήρωση του 2ου έτους το παιδί να βλέπει είναι στραμμένο προς τα πίσω. Με αυτόν τον τρόπο προστατεύεται ο αυχένας του σε ενδεχόμενη σύγκρουση. Βέβαια, υπάρχει και το σκανδιναβικό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο το παιδί γυρίζει προς τα μπροστά μετά τη συμπλήρωση του τέταρτου έτους. Μπορεί αρχικά να δείχνει κάπως υπερβολικό, όμως από την άλλη οι σκανδιναβικές χώρες έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά παιδικών τραυματισμών, οπότε καλό θα ήταν να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους.
Πολλές φορές αντί για κάθισμα της κατηγορίας 3 αρκετοί επιλέγουν ένα απλό booster, δηλαδή ένα κάθισμα χωρίς πλάτη, μοναδικός σκοπός του οποίου είναι να ανυψώσει το παιδί ώστε να του ταιριάξει σωστά η ζώνη ασφαλείας. Αν και τα booster δεν είναι λάθος επιλογή, σίγουρα τα ολοκληρωμένα καθίσματα είναι προτιμότερα.
Έχοντας εξετάσει τους τύπους καθισμάτων, πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορούμε να τα στερεώσουμε στο αυτοκίνητο. Ο ένας είναι με τη χρήση ζωνών και ο άλλος με το σύστημα ISOfix. Στην πρώτη περίπτωση ακολουθούμε τις οδηγίες του κατασκευαστή του καθίσματος ώστε να περάσουμε τη ζώνη από τις προκαθορισμένες θέσεις. Στη δεύτερη χρησιμοποιείται μια ειδική βάση, πάνω στην οποία “κουμπώνει” το παιδικό κάθισμα. Αν και η ασφάλεια που παρέχουν οι δύο τρόποι είναι παρόμοια, το σύστημα ISOfix μειώνει δραματικά τις πιθανότητες λανθασμένης τοποθέτησης του παιδικού καθίσματος. Βέβαια, για να χρησιμοποιηθεί το σύστημα ISOfix θα πρέπει να το υποστηρίζει το αυτοκίνητο. Από το 2011 είναι υποχρεωτικό για όλα τα αυτοκίνητα που εισάγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως ήδη από το 2000 και μετά μπορούμε να συναντήσουμε αρκετά μοντέλα που το διαθέτουν. Αυτά τα μοντέλα έχουν ειδικούς συνδέσμους στα πίσω καθίσματα, στο σημείο που ενώνεται η πλάτη με το έδρανο. Κάποια μοντέλα έχουν αντίστοιχο σύστημα και μπροστά. αυτοί οι σύνδεσμοι αποτελούν τμήμα του σασί του αυτοκινήτου. Η ειδική βάση “κλειδώνει” σε αυτούς και στο πίσω μέρος του καθίσματος με μία ειδική ζώνη, ή στο πάτωμα με ένα “πόδι”.
Όσον αφορά το σημείο τοποθέτησης του παιδικού καθίσματος, σίγουρα προτιμώνται τα πίσω καθίσματα. Το ιδανικό είναι η μεσαία θέση. Αν αυτό δεν είναι εφικτό λόγω απουσίας συστήματος ISOfix ή μη κατάλληλης ζώνης, τότε επιλέγουμε τη μεριά πίσω από το συνοδηγό. Οι στατιστικές δείχνουν ότι σε εκείνη την πλευρά οι συγκρούσεις είναι ελαφρώς λιγότερες. όπως είπαμε, πολλά αυτοκίνητα δίνουν τη δυνατότητα τοποθέτησης του παιδικού καθίσματος στο μπροστινό κάθισμα.
Η συγκεκριμένη επιλογή δεν προτείνεται, παρά μόνο σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει δεύτερο άτομο ώστε να καθίσει στο πίσω κάθισμα και να επιβλέπει το παιδί. Αν το κάθισμα τοποθετηθεί μπροστά, πρέπει οπωσδήποτε να απενεργοποιηθεί ο αερόσακος συνοδηγού.
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι ένα παιδί πρέπει πάντα να μετακινείται με το ειδικό κάθισμα, ακόμα και για τη μικρότερη διαδρομή. Επιπλέον, αν το αυτοκίνητο εμπλακεί σε ατύχημα, εφόσον η ταχύτητα ξεπερνάει τα 10 χλμ./ώρα το κάθισμα πρέπει να αντικατασταθεί. Ίσως οπτικά να δείχνει ότι είναι σε καλή κατάσταση, όμως κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί για το επίπεδο ασφάλειας που μπορεί να παράσχει.
Ανεξάρτητα από τον τύπο του καθίσματος και το σημείο που θα επιλέξουμε να το τοποθετήσουμε, αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι πρόκειται για σοβαρή επένδυση, η οποία θέλει σκέψη και μελέτη.