Το κυκλοφοριακό αποτελεί πλέον καθημερινό «έμφραγμα», δρόμοι μποτιλιαρισμένοι όλο σχεδόν το 24ωρο είναι το μεγάλο αγκάθι στις μετακινήσεις.
Κηφισός, Κηφισίας, Ποσειδώνος, Αττική Οδός, Βουλιαγμένης, Μεσογείων, στο «κόκκινο», με τους Αθηναίους να είναι πλέον «χωρισμένοι» σε Βόρειους και Νότιους καθώς οι μετακινήσεις είναι πονοκέφαλος.
Όμως…
«Όμορφή μ’ Αθήνα
που ‘ναι τα χρόνια εκείνα
που ‘ναι τα χρόνια εκείνα τα παλιά
λες και σ’ είχαν άχτι
και σε κάναν στάχτη
σαν γριά μ’ αχτένιστα μαλλιά…», τραγουδούσε ρομαντικά πριν χρόνια ο Τωνης Μαρούδας σε μουσική του Νίκου Γούναρη και στίχους του Αιμίλιου Σαββίδη, περιγράφοντας νοσταλγικά την μεταμόρφωση της πρωτεύουσας από ειδυλλιακή πολη σε… μια άναρχη έκταση από τσιμέντο!
Ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αθήνα του σήμερα, είναι το κυκλοφοριακό χάος.
Κάτι που βιώνουμε όλοι εδώ και χρόνια, και «χώρισε» τους πολίτες σε… βόρειους και νοτίους, αφού η μετακίνηση από το ένα άκρο στο άλλο είναι πλέον πραγματική Οδύσσεια!
Φάκελος Κυκλοφοριακό: Κηφισός, Κηφισίας, Κατεχάκη, οι αρτηρίες με το κυκλοφοριακό κομφούζιο
Αυτές είναι οι κεντρικές οδικές αρτηρίες – όπως λένε οι ειδικοί– της Αθήνας, μαζί με τις λεωφόρους Ποσειδώνος και Βουλιαγμένης, όπου παρατηρείται καθημερινά κυκλοφοριακό κομφούζιο, «δοκιμάζοντας» τις αντοχές των οδηγών αλλά και των επιβατών στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
«Αγκαζέ» με τη συμφόρηση πάνε και τα νεύρα, σε συνδυασμό, με την πολύωρη ταλαιπωρία.
Ευρωπαϊκές έρευνες αποκαλύπτουν πως το μποτιλιάρισμα ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την επιθετική οδήγηση, η οποία συχνά εκδηλώνεται με υπερβολική ταχύτητα ή αγένεια απέναντι στους άλλους οδηγούς – ένα μάλλον γνώριμο φαινόμενο που μπορεί να γίνει επικίνδυνο.
Μάλιστα σε αρκετές μελέτες διαπιστώνεται πως υπάρχουν περισσότερες περιπτώσεις επικίνδυνης και ακραίας οδικής συμπεριφοράς σήμερα σε σχέση με το παρελθόν…
Φάκελος Κυκλοφοριακό: Το πρόβλημα σε αριθμούς
Η Αθήνα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της INRIX για το 2022, κατέχει την 31η χειρότερη θέση σε περισσότερες από 1.000 χώρες ως προς την ένταση της κυκλοφοριακής συμφόρησης.
Ειδικότερα, στις ώρες αιχμής, ο μέσος οδηγός στην ελληνική πρωτεύουσα χάνει τουλάχιστον 49 ώρες από την εργασία και την προσωπική ζωή του, κινούμενος με μέση ταχύτητα 22 χλμ στα πιο κεντρικά σημεία της πόλης.
Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ 7 και 10 το πρωί, η κυκλοφορία στη λεωφόρο Κηφισίας (ρεύμα προς κέντρο) είναι αυξημένη κατά 45% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι, στη λεωφόρο Ποσειδώνος προς Γλυφάδα κατά 18%, στη λεωφόρο Κηφισού προς Λαμία κατά 7,5%, στη λεωφόρο Ποσειδώνος προς Πειραιά κατά 4,6% και στη λεωφόρο Αθηνών προς Δαφνί κατά 2,9%.
Κατά μέσον όρο, τις πρωινές ώρες αιχμής βρίσκονται στη λεωφόρο Κηφισού προς Λαμία πάνω από 8.000 οχήματα την ώρα, στη λεωφόρο Κηφισού προς Πειραιά περίπου 5.500, στη λεωφόρο Ποσειδώνος προς Γλυφάδα πάνω από 3.000 οχήματα. Περισσότερα από 2.500 οχήματα την ώρα βρίσκονται τις πρωινές ώρες αιχμής στην Πέτρου Ράλλη προς κέντρο, στη λεωφόρο Κηφισίας προς Μαρούσι, στη λεωφόρο Ηλιουπόλεως προς κέντρο, στα δύο ρεύματα της λεωφόρου Μεσογείων.
Κατά τις απογευματινές ώρες αιχμής (4-7 μ.μ.), οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρουσιάζονται στη λεωφόρο Κηφισίας (προς Μαρούσι) με 29%, στη λεωφόρο Κηφισού (προς Πειραιά) κατά 7,5%, στην οδό Σταδίου κατά 5,1%, στη λεωφόρο Αλεξάνδρας στο ρεύμα προς λεωφόρο Κηφισίας κατά 5% και στο ρεύμα προς Πατησίων κατά 2,8%.
Στον Κηφισό, τη μόνη αρτηρία που συνδέει τα δύο άκρα της Αθήνας, τα νεύρα και τα κορναρίσματα είναι καθημερινό φαινόμενο.
Φάκελος Κυκλοφοριακό: Ανακοινώθηκαν μέτρα, αρκούν όμως
Πρόσφατα ο αρμόδιος υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Οικονόμου ανακοίνωσε μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Μόνιμη εγκατάσταση γερανοφόρων οχημάτων σε δύο σημεία του δρόμου και διαρκής επιτήρηση από μοτοσικλέτες της Τροχαίας που θα ανεβοκατεβαίνουν – αν τα… καταφέρνουν – τα δύο ρεύματα της λεωφόρου.
Στόχος, η άμεση επέμβαση σε περιπτώσεις ατυχημάτων ή ακινητοποίησης οχημάτων λόγω βλαβών, που εντείνουν τις ήδη μεγάλες καθυστερήσεις.
Αρκούν αυτά τα μέτρα για την αποσυμφόρηση του δρόμου;
Όπως εξηγεί ο συγκοινωνιολόγος και αναπληρωτής καθηγητής Σχεδιασμού Μεταφορών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, τα μέτρα κινούνται σε θετική κατεύθυνση, όμως δεν πρόκειται να λύσουν το πρόβλημα.
«Θα βοηθήσουν, σε κάποιο βαθμό, γιατί θα μπορούμε ενδεχομένως να αντιμετωπίζουμε γρηγορότερα τα περιστατικά που δημιουργούν πρόβλημα. Ωστόσο, ας μην περιμένουμε να αδειάσει ο Κηφισός, δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση».
Αξονας που ενώνει τον Βορρά και τον Νότο της Αττικής, ο Κηφισός αποτελεί την κεντρικότερη οδική αρτηρία του Λεκανοπεδίου και εξυπηρετεί καθημερινά χιλιάδες οχήματα, πολύ περισσότερα από την κυκλοφοριακή του ικανότητα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Διαχείρισης και Μελετών Κυκλοφορίας της Περιφέρειας Αττικής, τον Σεπτέμβριο η Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία (ΜΗΚ) στον κόμβο Λεωφόρου Κηφισού – Λιοσίων έφτασε τα 166.758 αυτοκίνητα και στα δύο ρεύματα.
Φάκελος Κυκλοφοριακό: Οι αιτίες και οι λύσεις
Ο κ. Θανάσης Τσιάνος, Πολιτικός Μηχανικός-Συγκοινωνιολόγος του ΕΜΠ και Γενικός Γραμματέας του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, αναλυει το πώς θα μπορούσε ο Κηφισός, με τα απαραίτητα έργα και ενέργειες, να πάψει να είναι απροσπέλαστος.
«Αυτό που βλέπουμε τώρα στον Κηφισό είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, αφού την τελευταία δεκαετία δεν έγιναν οι επενδύσεις που απαιτούνταν στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, καθώς και οδικά έργα τα οποία ήταν αναγκαία.
Ο Σύλλογός μας είχε προειδοποιήσει.
Το υπάρχον οδικό δίκτυο δεν μπορεί να εξυπηρετήσει πλέον τις ανάγκες του 2023», λέει αρχικά ο κ. Τσιάνος για το κυκλοφοριακό χάος που επικρατεί καθημερινά σε ένα από τους κεντρικότερους οδικούς άξονες της Αττικής.
«Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τη ανάπτυξη της οικονομικής και οικοδομικής δραστηριότητας στις περιοχές της Ελευσίνας, του Ασπρόπυργου και του Πειραιά διαμορφώνουν το σημερινό σκηνικό στον Κηφισό» προσθέτει.
«Υπάρχουν σημαντικά προβλήματα στην διατομή της λεωφόρο Κηφισού.
Αλλού υπάρχουν τρεις, αλλού τέσσερις λωρίδες.
Το πρόβλημα δύσκολα θα λυθεί, αφού πρέπει να γίνουν έργα και είναι δύσκολο να κλείσεις μεγάλο κομμάτι της λεωφόρου για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα η γέφυρα Αχαρνών, εκεί οπού παρατηρείται ένα σημαντικό πρόβλημα, θα πρέπει να γκρεμιστεί και να ξαναχτιστεί από την αρχή.
Εκτιμώ ότι σε 5-6 χρόνια θα μιλάμε για συμφόρηση στην λεωφόρο Βουλιαγμένης εάν δεν αλλάξει κάτι».
Φάκελος Κυκλοφοριακό: Απαραίτητες δράσεις
«Θα πρέπει να διαχειριστούμε τα έκτακτα συμβάντα άμεσα.
Καθημερινά στον Κηφισό παρατηρούμε οχήματα να μένουν από καύσιμα, βλάβες, τροχαία.
Όλα αυτά δημιουργούν πολύ μεγάλες καθυστερήσεις», λέει ο κ. Τσιάνος και προτείνει:
α) την ίδρυση τροχαίας Κηφισού,
β) ίδρυση Οδικής Βοήθειας Κηφισού,
γ) ίδρυση Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Κηφισού.
«Πρόκειται για μέτρα τα οποία δεν είναι μη εφαρμόσιμα, αφού ανάλογες συνθήκες επικρατούν για παράδειγμα στην Αττική και την Ολυμπία Οδό», σημειώνει.
«Θα πρέπει να υπάρξει ένας γενικότερος στρατηγικός σχεδιασμός.
Ένας μητροπολιτικός φορέας που θα είναι υπεύθυνος για το σύστημα μεταφορών στην Αττική», καταλήγει ο Γενικός Γραμματέας του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων.
Σύμφωνα με τον συγκοινωνιολόγο-πολεοδόμο καθηγητή του ΕΜΠ Θάνο Βλαστό «το πρόβλημα ξεκινάει γιατί η Αθήνα χρησιμοποιεί πάρα πολύ αυτοκίνητο την ώρα που δεν έχει το επαρκές οδικό δίκτυο για να το χωρέσει. Δεν υπάρχει επίσης ένας ευρύς δακτύλιος, ένας μεγάλος περιφερειακός ο οποίος θα επέτρεπε σε ένα μέρος του όγκου των αυτοκινήτων να διοχετευθεί εκεί.
Για παράδειγμα εκεί που είναι ο Υμηττός, υπάρχει η περιφερειακή αλλά για το βόρειο τμήμα.
Εκκρεμεί η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου που θα είναι η συνέχεια της περιφερειακής μέχρι τον Άλιμο.
Αν είχε φτιαχτεί τότε θα είχαμε έναν δεύτερο Κηφισό από την άλλη πλευρά και θα μπορούσε να πάρει ένα μέρος του όγκου των αυτοκινήτων».
Φάκελος Κυκλοφοριακό: Τα έργα που θα σώσουν την Αττική
Υπάρχουν έργα που βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης που έχουν δρομολογηθεί στο Λεκανοπέδιο και αναμένεται να έχουν καθοριστική συμβολή στο να δοθεί τέλος στο κυκλοφοριακό χάος που μαστίζει την πρωτεύουσα.
Για παράδειγμα οι σταθμοί του Μετρό, που παίρνουν τη σκυτάλη από την «φρέσκια» επέκταση της Γραμμής 3 στον Πειραιά, επεκτάσεις της Αττικής Οδού και του Προαστιακού, αλλά και ένας νέος υπόγειος δρόμος.
Οι πρόδρομες εργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, ενώ έχει «πιάσει» δουλειά ο πρώτος μετροπόντικας (στο φρέαρ που βρίσκεται στην Κατεχάκη), σηματοδοτώντας την τη σταδιακή έναρξη των κύριων εργασιών του πρώτου τμήματος της γραμμής 4 του μετρό της Αθήνας (Άλσος Βεΐκου – Γουδή).
Θα έχει μήκος 12,8 χλμ., περιλαμβάνει 15 σταθμούς και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενο 7-8 χρόνια.
Αρχίζει το επόμενο διάστημα η κατασκευή της επέκτασης της Λεωφόρου, από τον ομώνυμο ανισόπεδο κόμβο μέχρι την Εθνική Οδό στον ανισόπεδο κόμβο Καλυφτάκη στη Λυκόβρυση.
Ανακοινώθηκε ο σχεδιασμός για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού προς Ραφήνα και Λαύριο.
Για την επέκταση προς Ραφήνα προβλέπεται η παράκαμψη της Λεωφόρου Μαραθώνος και των φαναριών των τοπικών οδών και η άλλη προς Λαύριο προβλέπει διαπλάτυνση της υφιστάμενης οδού από Μαρκόπουλο προς το λιμάνι.
Προχωρά ο διαγωνισμός για την επέκταση του Προαστιακού Σιδηροδρόμου προς Ραφήνα και Λαύριο, ώστε τα δύο λιμάνια να αποκτήσουν σύνδεση με μέσα σταθερής τροχιάς.
Η σύμβαση για τη σιδηροδρομική επέκταση προς τα δύο λιμάνια θα υπογραφεί μέσα στο 2023, εκτιμάται ότι θα έτοιμα μέσα στην επόμενη 5ετία.
Αντίστροφα μετράει, τέλος, ο χρόνος και για τη δημοπράτηση του έργου που αφορά στην υπογειοποίηση της Ηλιουπόλεως μέσω σήραγγας μήκους 3 χιλιομέτρων που συνδέει την Περιφερειακή Υμηττού με τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, με την τελευταία να μετατρέπεται σε αυτοκινητόδρομο, καθώς και θα διαπλατυνθεί, θα ξηλωθούν τα φανάρια και θα κατασκευαστούν 4 ανισόπεδοι κόμβοι.
«Επιπλέον, σκοπός είναι η οδική ασφάλεια, η αναβάθμιση των περιοχών αυτών και τέλος, η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων», λέει o κ. Παναγιώτης Παπαντωνίου, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ) και Πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ).
«Οι υπογειοποιήσεις δρόμων, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και κατ ‘επέκταση του χρόνου διαδρομής των μετακινούμενων τόσο με το ΙΧ όσο και με τα ΜΜΜ.
«Η υπογειοποίηση της λεωφόρου Ποσειδώνος θα βελτιώσει σημαντικά την κυκλοφορία καθώς θα μειωθεί ο χρόνος διαδρομής από το κέντρο της Αθήνας προς τα νότια προάστια και το αντίστροφο.
Αυτό θα συμβεί γιατί το τμήμα υπογειοποίησης θα είναι χωρίς φωτεινούς σηματοδότες.
Ας μην ξεχνάμε ότι το τμήμα της λεωφόρου Ποσειδώνος από το Ελληνικό μέχρι και τον Άλιμο είναι ένα από τα πιο σημαντικά τμήματα όσον αφορά την κίνηση», εξηγεί o Σύμβουλος Διαχείρισης Κυκλοφορίας και Οδικής Ασφάλειας της Περιφέρειας Αττικής, κ. Κίμωνας Λογοθέτης.
Το έργο που αφορά την υπογειοποίηση της λεωφόρου Ποσειδώνος, βρίσκεται σε στρατηγική θέση του λεκανοπεδίου, καθώς θα διευκολύνει την πρόσβαση στο κέντρο της Αθήνας, προς το λιμάνι του Πειραιά, αλλά και προς τον νέο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.
Φάκελος Κυκλοφοριακό: Το πρώτο μποτιλιάρισμα…
Το πρώτο μποτιλιάρισμα όμως στην Αθήνα είχε άλλα χαρακτηριστικά.
Γυρίστε τον χρόνο πίσω και κάντε εικόνα την πόλη.
Μπορεί να μην υπήρχαν τα πολυόροφα κτίρια, αλλά οι δρόμοι ήταν ακόμα πιο στενοί από τους σημερινούς και χωμάτινοι.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι σε αυτούς δεν κυκλοφορούσαν μόνο λεωφορεία ή ΙΧ, αλλά και κάρα, ακόμα και άμαξες, η κατάσταση θα πρέπει να ήταν χειρότερη ακόμα και από τη σημερινή.
Το 1928 είχαν εκτοξευτεί τα ατυχήματα. Μέχρι τότε οι πεζοί κινδύνευαν από τα κάρα ή τις άμαξες που έτρεχαν στους δρόμους.
Με την αύξηση των αυτοκινήτων, των ταξί και των αγοραίων η κίνηση στους δρόμους έμοιαζε με περιπέτεια.
Ξεκινούσε και δεν ήξερες ούτε πότε, ούτε, κυρίως, πως θα φθάσεις στον προορισμό σου.
Προφανώς η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο και ο υπουργός Συγκοινωνιών Κωνσταντίνος Ζαβιτσιάνος αποφάσισε να περάσει νομοσχέδιο με το οποίο θα οριζόταν όριο το 25ο έτος της ηλικίας για την απόκτηση διπλώματος και η εκκαθάριση του μητρώου των επαγγελματιών οδηγών από αυτούς που είχαν προκαλέσει σοβαρά ατυχήματα.
Επειδή η νοοτροπία στην Ελλάδα του τότε δεν διέφερε και πολύ από την σημερινή η συζήτηση για το νομοσχέδιο αναβλήθηκε. Τα παιδιά των πλούσιων οικογενειών είχαν ήδη αγοράσει ακριβά αυτοκίνητα και τα έδειχναν στους δρόμους.
Αρκετά από αυτά προκαλούσαν ατυχήματα.
Υπάρχει όμως μια έκθεση της Τροχαίας για το 1928 που υποβλήθηκε στη νεοσύστατη τότε Αστυνομία Πόλεων και μας δίνει αποκαλυπτικά στοιχεία.
Στη μικρή πόλη των 400.000 κατοίκων κυκλοφορούσαν 18.368 τροχοφόρα.
7.364 ήταν αυτοκίνητα
5.863 κάρα
4.689 ποδήλατα
247 άμαξες
205 μοτοσυκλέτες.
Η έκθεση μας δίνει κάποιες επιπλέον λεπτομέρειες για τα αυτοκίνητα.
Από τα 7.364
2.339 ήταν ταξί
1.599 ιδιωτικά
1.196 φορτηγά
1.188 αγοραία
1.041 λεωφορεία
Μαθαίνουμε ακόμα ότι δίπλωμα οδήγησης είχαν 10.399 άτομα από τα οποία μόλις 94 ήταν γυναίκες.
Εκτός από το μποτιλιάρισμα και το κυκλοφοριακό χάος που δημιουργούσε η ταυτόχρονη κυκλοφορία ετερόκλητων τροχοφόρων υπήρχαν και τα ατυχήματα. Το 1928 σημειώθηκαν 743 τροχαία ατυχήματα που στοίχησαν τη ζωή σε 26 άτομα.
Τα περισσότερα από τα ατυχήματα τα είχαν προκαλέσει ταξί και λεωφορεία.
Ωραία και ενδιαφέροντα τα ιστορικά στοιχεία, αλλά «σήμερα» τι γίνεται και πως θα ξεφύγουμε από το κυκλοφοριακό, που χάνονται πολύτιμες ώρες δημιουργίας στους δρόμους.