Η εορτή της 28ης Οκτωβρίου ίσως είναι το εφαλτήριο για μια εκδρομή καθώς ακολουθεί και το week-end.
Έτσι σαν βγεις στον πηγαιμό για τη Μάνη, ένα Σαββατοκύριακο του αποκαλόκαιρου, ιδανικά κατά το τέλος Σεπτεμβρίου μέχρι και το τέλος Οκτωβρίου, θα διαπιστώσεις ότι δεν είναι πλέον καθόλου μακρύς ο δρόμος από τη Μητροπολιτική Αθήνα ως το νοτιότερο άκρο της Πελοποννήσου. Με την ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων της Πελοποννήσου (πλην του πολύπαθου κομματιού Πάτρα-Πύργος), οι αποστάσεις έχουν πραγματικά εκμηδενιστεί, αλλά το συνεχές σταμάτα-ξεκίνα στους σταθμούς των διοδίων σε κουράζει και σου ρίχνει τη διάθεση .
Από την άλλη και όπως θα θυμούνται οι μεγαλύτεροι, τη δεκαετία του 1980 χρειάζονταν περίπου 6 ώρες κουραστικής οδήγησης για να φτάσεις στην Καλαμάτα από την Αθήνα, διασχίζοντας τον Αχλαδόκαμπο για να φτάσεις στην Τρίπολη και στη συνέχεια μέσω Μεγαλόπολης να καταλήξεις στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα.
Σήμερα, ανάλογα με το σημείο αναχώρησης από την Αθήνα, την κυκλοφορία και το ρυθμό οδήγησης, η διαδρομή (και όχι πλέον ταξίδι) μέχρι την Καλαμάτα διαρκεί περίπου 2,5-3 ώρες. Εφάμιλλος είναι και ο χρόνος μέχρι τη Σπάρτη, οπότε διευρύνονται οι εναλλακτικές για την πρόσβαση στη Μάνη. Εμείς επιλέξαμε την πρώτη εναλλακτική, αυτήν της Καλαμάτας, μιας και ο τόπος διαμονής ήταν οι γραφικές Θαλάμες (γενέτειρα του αείμνηστου ακαδημαϊκού-καθηγητή Ιατρικής Γρ. Σκαλκέα). Eφόσον επιλέξεις μετάβαση από Kαλαμάτα, μπορείς στην επιστροφή να ακολουθήσεις τη δεύτερη εναλλακτική διαδρομή μέσω Γυθείου και Σπάρτης, ώστε, με μια σύντομη στάση στο Γύθειο, να πάρεις μαζί σου την αλμύρα της θάλασσας και την υγρασία των πέτρινων, από άλλη εποχή, σπιτιών του.
Η Μάνη χωρίζεται στη Μεσσηνιακή (ή Δυτική), με πρωτεύουσα την Καρδαμύλη και τη Λακωνική (ή Ανατολική, παρόλο που μεγάλο κομμάτι της έχει δυτικό προσανατολισμό), με πρωτεύουσα το Γύθειο.
Την εκδρομή την “μοιράσαμε” σε ημέρες. έτσι
Day 1: Αθήνα –Καρδαμύλη-Θαλάμες
Ξεκινώντας από την Αθήνα διασχίζοντας τον αυτοκινητόδρομο Ε65 φτάνεις στην Καλαμάτα σε λίγο παραπάνω από δύο ώρες! O δρόμος στρωτός, σύγχρονος και ξεκούραστος, σου επιτρέπει να διασχίσεις 240 «εύκολα χιλιόμετρα», ακόμα και μετά την κούραση μιας full ημέρας στη δουλειά. Έχοντας φτάσει στην Καλαμάτα, αγνοείς τον Ταύγετο που στέκεται επιβλητικός μπροστά σου, υποσχόμενος να τον εξερευνήσεις την επόμενη φορά, και στρίβεις αριστερά ακολουθώντας τη διαδρομή προς Μάνη και Καρδαμύλη. Ο δρόμος πλέον στενεύει, κλασσικός επαρχιακός δρόμος, ακολουθεί αρχικά παραλιακή διαδρομή και στη συνέχει ανηφορίζει για να καταλήξει και πάλι στην παραλία. Μετά από 35 περίπου χιλιόμετρα και 45 λεπτά, εφόσον έχει ήδη πέσει και το σκοτάδι, Καρδαμύλη απλώνεται μπροστά σου, η οποία σίγουρα αξίζει κάτι παραπάνω από μια απλή στάση για φαγητό, πριν συνεχίσεις τη διαδρομή μας προς τις Θαλάμες. Στις θαλάμες, φτάνεις μετά από μισή ώρα περίπου, έχοντας διασχίσει 25 χιλιόμετρα επαρχιακού δρόμου. Για διαμονή πρόκληση αποτελεί μία παραδοσιακή αναπαλαιωμένη οικία του 17ου (!!) αιώνα, με θέα στον μεσσηνιακό κόλπο, αφού το μάτι σου προσπεράσει αγροκτήματα με ελιές και οπωροφόρα. Oι Θαλάμες είναι ένα όμορφο γραφικό χωριό με πέτρινα παραδοσιακά σπίτια, με εκείνες τις παλιές βαριές ξύλινες αυλόπορτες που ανοίγουν σε αυλές με πηγάδια και κληματαριές, ελάχιστα τουριστικό, εντούτοις, ιδανικό ορμητήριο για να δεις όλη την περιοχή. Μόλις εγκαταλείψεις τον κεντρικό δρόμο στην πλατεία, σειρά έχουν τα καλντερίμια, σε κάποια σημεία αρκετά στενά ώστε να μη χωράει αυτοκίνητο. Στις Θαλάμες θα φας στον Πλάτανο (φυσικά) που βρίσκεται στην πλατεία, τίμιο, παραδοσιακό και πεντανόστιμο φαγητό και ντόπιο κρασί, και θα χαζέψεις και όλο το χωριό που μαζεύεται εκεί από το πρωί για καφέ και το βράδυ για φαγητό και τσιπουράκι.
Day 2: Οίτυλο-Λιμένι-Αρεόπολη-Σπήλαιο Διρού-Γερολιμένας
Με αφετηρία τις Θαλάμες, μετά από πρωϊνό με θέα στη θάλασσα, συνεχίζεις νότια με σκοπό να διατρέξεις το νότιο κομμάτι της Μάνης (μεσσηνιακής στην αρχή και λακωνικής στη συνέχεια). Μετά από μια εύκολη διαδρομή 26 χλμ., παραλιακού κατά ένα μεγάλο μέρος δρόμου, φτάνεις στο Οίτυλο και στο παραλιακό γραφικό Λιμένι, το οποίο, τέτοια εποχή, έχει ησυχάσει από τις ορδές των τουριστών. Περνώντας τα σύνορα της Λακωνίας, ακολουθείς πορεία προς Αρεόπολη, την πατρίδα των Μαυρομιχαλαίων, η οποία βρίσκεται στο δρόμο μας σε απόσταση περίπου 10 λεπτών, και έχει, ευτυχώς, διατηρήσει τον παραδοσιακό της χαρακτήρα, ως διατηρητέος οικισμός.
Επόμενος σταθμός το Σπήλαιο Διρού, στο οποίο είναι μετά από 11 χλμ. Αφήνεις το αυτοκίνητο, φοράς τον απαραίτητο εξοπλισμό, κράνος και σωσίβιο, επιβιβάζεσαι σε βάρκα και στο επόμενο λεπτό βρίσκεσαι στο λιμναίο τμήμα του σπήλαιου. Το μεγαλύτερο λημναίο σπήλαιο στην Ελλάδα ανακαλύφθηκε επίσημα το 1949 και η πρώτη υποβρύχια εξερεύνησή του έγινε το 1970, αν και στους ντόπιους ήταν γνωστό ήδη από το 1900. Η τουριστική διαδρομή εντός του σπηλαίου έχει μήκος 1500 μέτρα, εκ των οποίων τα 1200 γίνονται με βάρκα, διασχίζοντας, νωχελικά και με μεγάλη μαεστρία από τον οδηγό μας, στενά περάσματα, σε πολλά σημεία των οποίων είσαι υποχρεωμένος να σκύβεις εντελώς, βάζοντας το κεφάλι σχεδόν στα γόνατα προκειμένου να αποφύγεις ατυχήματα λόγω των πέτρινων σχηματισμών της, πολύ χαμηλής σε αρκετά σημεία οροφής του. Στο σπήλαιο ανακαλύφθηκαν οστά ιπποπόταμου, το μεγαλύτερο δείγμα σε όλη την Ευρώπη, καθώς και οστά λιονταριού, ύαινας, πάνθηρα, καθώς και σημαντικά ανθρωπολογικά ευρήματα που τοποθετούνται στη νεολιθική εποχή και εκτίθενται στο μουσείου του Σπηλαίου. Αν βρεθείς στην περιοχή αξίζει να διαθέσεις, το αρκετά αλμυρούτσικο εισιτήριο των 15 ευρώ*, για βρεθείς στον υπόγειο αυτό κόσμο που δεν θα έχεις την ευκαιρία να δεις αλλού στην Ελλάδα.
Βγαίνοντας ξανά στον εκτυφλωτικό ήλιο της Μάνης, συνεχίζεις τη διαδρομή μας προς Γερολιμένα, ή αλλιώς το Ιερό Λιμάνι. Στάση για περπάτημα και για να απολαύσουμε έναν απογευματινό καφέ στον ήλιο, μαζί με κάποιους από τους 43 μόνιμους κατοίκους του και τους ελάχιστους αλλοδαπούς τουρίστες του φθινοπώρου.
Ακολουθώντας την ίδια διαδρομή, επιστρέφεις στις Θαλάμες για βραδυνό στην πλατεία του χωριού.
Day 3: Στούπα- Παραλία Φονέα-Καρδαμύλη
Ξυπνώντας στις Θαλάμες με θερμοκρασία 28-30 βαθμούς, δεν μπορεί παρά να σε ξεμυαλίσει η θάλασσα, οπότε προορισμός Στούπα και οι κοντινές παραλίες. Η Στούπα βρίσκεται σε απόσταση 13 χλμ από τις Θαλάμες και αξίζει μια επίσκεψη για βουτιά στα ρηχά, ζεστά νερά της. Εμείς προτιμήσαμε να σταματήσουμε για έναν καφέ στο γραφικό της λιμανάκι, χαζεύοντας τους ντόπιους και την καθημερινότητά τους, έχοντας στο μυαλό μας μια βουτιά στην παραλία του Φονέα.
Η παραλία του Φονέα, ίσως η ομορφότερη παραλία της περιοχής, βρίσκεται μια ανάσα από τη Στούπα και τους καλοκαιρινούς μήνες είναι τόσο πολύβουη, που δεν αποφασίζεις εύκολα να την επιλέξεις για μπάνιο, αν δεν θες να ταλαιπωρηθείς. Αυτή την εποχή όμως, αποτελεί ιδανική επιλογή, με πρόσβαση από ένα σύντομο μονοπάτι, καθώς δε χρειάζεται να μεταφέρεις εξοπλισμό (ομπρέλλες κλπ), δεδομένου ότι διαθέτει φυσικές σκιές, που μεταβάλλονται κατά τη διαδρομή του ήλιου μέσα στην ημέρα. Διαθέτει πάντως καντίνα για τα απαραίτητα αν δεν το είχες προγραμματίσει. Πεντακάθαρα νερά, λεία λευκή πέτρα, με έναν ψηλό και διάτρητο βράχο να διαχωρίζει την παραλία σε δύο κομμάτια. Αν κολυμπήσεις κατά μήκος των άκρων της, στους βραχώδεις σχηματισμούς της θα ανακαλύψεις πλήθος από μικρές ή μεγαλύτερες σπηλιές. Το νερό βαθαίνει αρκετά γρήγορα και χρειάζεται προσοχή σε περίπτωση που πετύχεις αέρα.
Ξεκινάμε για Καρδαμύλη, λίγο μετά τις 2 το μεσημέρι, με σκοπό να την εξερευνήσουμε με τα πόδια. Στην Καρδαμύλη αξίζει να επισκεφτεί κανείς το σπίτι του φιλέλληνα Πάτρικ Λη Φέρμορ, που έχει χαρακτηριστεί ένα από τα ωραιότερα σπίτια στην Ελλάδα, ανακαινισμένο το 2019 με τη χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Λόγω πίεσης χρόνου δεν τα καταφέραμε αυτή τη φορά, ωστόσο επιφυλασσόμαστε για το μέλλον. Αν βρεθείτε στην Καρδαμύλη αργά το μεσημέρι, να έχετε κατά νου ότι οι ντόπιοι είναι οπαδοί της μεσημεριανής σιέστας, ιδίως κατά τη μη κλασσική τουριστική περίοδο, οπότε θα πετύχετε αρκετά από τα καταστήματα κλειστά. Είναι βέβαια και φιλόξενοι, οπότε θα σας σερβίρουν, όπως και εμάς, θα πληρώσετε το λογαριασμό, και ενώ εκείνοι θα αποσυρθούν για το μεσημεριανό τους ύπνο, εσείς θα παραμείνετε στο τραπέζι σας «σαν στο σπίτι σας».
Day 4: Γύθειο-Σελινίτσα-Σπάρτη-Αθήνα
Την τελευταία μέρα του ταξιδιού, αποχαιρετάς τις γραφικές Θαλάμες, και κινείσαι νοτιοανατολικά προς Αρεόπολη με προορισμό το Γύθειο, μετά από 45 λεπτά. Το Γύθειο, κλασσικός τουριστικός προορισμός της δεκαετίας του ‘80, διατηρεί την παλιά του αίγλη παρότι κινείται πλέον σε σύγχρονους ρυθμούς, και δεν μπορείς να αντισταθείς σε μια βόλτα κατά μήκος της παραλίας του και στα γραφικά σοκάκια του.
Συνεχίζοντας βορειοανατολικά, σε απόσταση περίπου 6 χλμ., συναντάς την παραλία Σελινίτσα με την απέραντη αμμουδιά, στην οποία βρίσκουν καταφύγιο τα τροχόσπιτα, και κάθε λογής αυτοκινούμενο. Στη Σελινίτσα, σταματάς για δύο λόγους, είτε για βουτιά προφανώς, είτε για να δεις από κοντά και να φωτογραφήσεις το ναυάγιο του πλοίου «Δημήτριος», που κείτεται εκεί δίπλα στην ακτή εδώ και σχεδόν 40 χρόνια, με το σκουριασμένο του κουφάρι να αντιστέκεται ακόμα στη φθορά του χρόνου και της αρμύρας. Σχεδόν πάνω στην παραλία, με υπέροχη θέα, θα βρεις το ιδανικό μέρος για να τσιμπήσεις κάτι λίγο ή πιο πολύ, πριν την αναχώρηση για Σπάρτη.
Στη Σπάρτη φτάνεις μετά από 43 χλμ., τα οποία είναι και τα τελευταία που διανύεις σε επαρχιακό δρόμο, και κατόπιν μέσω του αυτοκινητοδρόμου Α71 και Ε65, μετά από 240 χλμ., επιστρέφεις στην Αθήνα γεμάτος από εικόνες και όρεξη για την καθημερινότητα που ακολουθεί.
Κείμενο-Φωτογραφίες: Ναπολέων Καραγιαννόπουλος
