Επιδότηση ηλεκτρικών οχημάτων: Κυρίαρχα τα ποδήλατα την πρώτη μέρα

Tα αποτελέσματα από την πρώτη ημέρα – ή μάλλον από τις πρώτες ώρες- λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την επιδότηση της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων μπορεί να κρίθηκαν ικανοποιητικά από το υπουργείο Περιβάλλοντος- Ενέργειας, όμως όσο πρώιμα και αν είναι τα στοιχεία, μία προσεκτική ανάγνωση δείχνει ότι η ελληνική αγορά μάλλον τείνει να επιβεβαιώσει τόσο το χάσμα που ήδη χωρίζει τις χώρες της δυτικής Ευρώπης από τη νότια και την ανατολική Ευρώπη, όσο και την τάση υπέρ της αγοράς εταιρικών αυτοκινήτων.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, το 79,10% των 938 αιτήσεων που υποβλήθηκαν κατά τις 18 πρώτες ώρες λειτουργίας του προγράμματος kinoumeilektrika.grαφορούσε σε 742 ηλεκτρικά ποδήλατα, ενώ οι αιτήσεις για ηλεκτρικά αυτοκίνητα ήταν 80, εκ των οποίων οι 50 αφορούσαν σε εταιρικά οχήματα και μόνον τα 27 για επιδοτήσεις αγοράς ιδιωτικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Οι υπόλοιπες 3 ήταν αιτήσεις για επαγγελματικά βαν.
Βέβαια πρόκειται μόνον για την αρχή και όπως, επισημαίνει η ανακοίνωση του υπουργείου, οι αγορές των 80 ηλεκτρικών αυτοκινήτων που θα επιδοτηθούν από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του προγράμματος αντιστοιχούν περίπου στις ετήσιες πωλήσεις e cars των τελευταίων ετών.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα συνεχιστεί τουλάχιστον με τους ίδιους ρυθμούς η ζήτηση για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ή αν θα περιοριστεί σε χαμηλά ποσοστά.
Η πανδημία έχει πλήξει την αγορά αυτοκινήτου, προκαλώντας την κατάρρευση των πωλήσεων αυτοκινήτων ντίζελ και βενζίνης, όχι μόνον στην εγχώρια αγορά αλλά και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Τα ηλεκτρικά οχήματα εμφανίστηκαν πιο ανθεκτικά στην κρίση, αλλά αυτό αφορά περισσότερο στις πιο πλούσιες χώρες της δυτικής Ευρώπης και τη Σκανδιναβία παρά στη νότια και ανατολική Ευρώπη.
Σύμφωνα με τα στοιχεί της ACEA, της Ευρωπαϊκής Ενωσης Κατασκυαστών Αυτοκινήτου,το πρώτο εξάμηνο του έτους, οι πωλήσεις αυτοκινήτων υποχώρησαν κατά 38%. Ωστόσο, οι πωλήσεις των ηλεκτρικών αυτοκινήτων κινήθηκαν αυξητικά, αντιπροσωπεύοντας το 8% των πωλήσεων τους πρώτους έξι μήνες του 2020 – διπλάσιο από το προηγούμενο έτος.
Παρότι οι 26 από τις 27 χώρες της ΕΕ παρέχουν κίνητρα για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων – όπως περίπου και το ελληνικό πρόγραμμα που άρχισε να τρέχει από τη Δευτέρα 24 Αυγούστου- , οι πωλήσεις από χώρα σε χώρα παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις: Τους πρώτους τρεις μήνες του 2020, το 98% όλων των πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων σε όλη την Ευρώπη πραγματοποιήθηκε στις πλουσιότερες 14 χώρες της ΕΕκαι σε μη μέλη, όπως η Βρετανία και η Νορβηγία.
Αντίθετα, στην Ιταλία και την Ισπανία το μερίδιο πωλήσεων των καθαρών αυτοκινήτων δεν ξεπέρασε το 3%, και στην Πολωνία το 1%, σύμφωνα με τα πιο τελευταία στοιχείατου Διεθνούς Συμβουλίου για τις καθαρές μεταφορές.
Ο λόγος είναι προφανής και οφείλεται κυρίως στην τιμή των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, με τους καταναλωτές των χωρών του νότου και της ανατολικής Ευρώπης να δείχνουν να μην μπορούν – μέχρι στιγμής τουλάχιστον- να ανταποκριθούν. Ακόμα και στις πιο πλούσιες χώρες πάντως τα εταιρικά αυτοκίνητα αποτελούν την κινητήρια δύναμη για νέες αγορές. Η Πολωνία, που έχει αποκλείσει τους εταιρικούς στόλους από το πακέτο επιδοτήσεων έχει και τα χαμηλότερα αποτελέσματα
Σε όλες τις χώρες βέβαια, καταλυτικό ρόλο για την αγορά των ηλεκτρικών αυτοκινήτων έπαιξαν τα κυβερνητικά προγράμματα με τις επιδοτήσεις ή/και τα φορολογικά κίνητρα για την αγορά τους. Πρόκειται για προγράμματα που έχουν ενταχθεί στα διάφορα εθνικά σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα και τα οποία σε δεύτερη φάση αναμένεται να ενταχθούν και στο Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ.
Ο συνολικός προυπολογισμός του ελληνικού προγράμματος επιδότησης αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων για το 2020 ανέρχεται σε 45 εκατ. ευρώ και την πρώτη ημέρα του προγράμματος απορροφήθηκαν πάνω από 1 εκατ. ευρώ.
Από τους πρωτοστάτες αυτών των προγραμμάτων είναι οι χώρες, όπου κατασκευάζονται αυτοκίνητα, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, αλλά και άλλες όπως η Ολλανδία κλπ.
Τον Ιούνιο, το μερίδιοπωλήσεων των ηλεκτρικών αυτοκινήτων έφτασεστο 26% στη Σουηδία και στο 9% τόσο στη Γερμανία όσο και στη Γαλλία.
Οι χώρες του νότου όμως και της ανατολικής Ευρώπης δεν δείχνουν ότι μπορούν να ακολουθήσουν σε αυτούς του ρυθμούς πράγμα που έχει αρχίσει ήδη να δημιουργεί προβληματισμούς και να θέτει στο τραπέζι ιδέες για νέα πακέτα.
Συμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του politico.eu, μία ιδέα που έχει ήδη συζητηθεί από αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ένα premium από την ΕΕ που θα “κουμπώνει”στα εθνικά προγράμματα επιδότησης της αγοράς ηλεκτρικών αυτοκινήτων ως μέρος του Ταμείου Ανάκαμψης και της όλης πρωτοβουλίας για τη διάσωση της ευρωπαϊκής οικονομίας από την κρίση του κορωνοϊού. Καθώς όλες οι χώρες- μέλη προετοιμάζονται την περίοδο αυτή να υποβάλουν σχέδια πρόσβασης στο Ταμείο Ανάκαμψης, τα πακέτα επιδοτήσεων/φορολογικών κινήτρων για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων θεωρείται ότι θα αποτελέσουν ένα σημαντικό μέρος των εθνικών τους προγραμμάτων.
Ωστόσο για τις χώρες του νότου και της ανατολικής Ευρώπης το πρόβλημα δεν είναι μόνον στην περιορισμένη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών αλλά και στα δημοσιονομικά έσοδα που θα χαθούν από τους φόρους και ειδικά τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης στη βενζίνη και το ντίζελ. Προς το παρόν, το πρόβλημα αυτό είναι μικρό, γιατί το μερίδιο των ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε σχέση με τα κυκλοφορούντα οχήματα είναι ελάχιστο. Στο μέλλον όμως η υποκατάσταση των συμβατικών καυσίμων από την ηλεκτρική ενέργεια – αν παραμείνει αφορολόγητη- θα δημιουργήσει μία “τρύπα” πολλών δισεκατομμυρίων στα δημοσιονομικά έσοδα, η οποία για να καλυφθεί θα απαιτήσει νέους φόρους, όπως παρατηρούν πολλοί αναλυτές.