Τη δυνατότητα να ανακαλέσει οχήματα, πιθανώς και τις πιστοποιήσεις τεχνικής αξιοπιστίας τους, σε περίπτωση που παραβιάζουν τα όρια εκπομπών της ΕΕ, βάσει των νέων κανόνων που ισχύουν από 1ης Σεπτεμβρίου και στοχεύουν στην αποφυγή επανάληψης του σκανδάλου «dieselgate», αποκτά η Κομισιόν.
Το νέο πλαίσιο παρέχει την εκτελεστική εξουσία στην ΕΕ να ελέγχει τη συμμόρφωση των αυτοκινήτων, να ανακαλεί παραγγελίες σε ολόκληρο το μπλοκ των 27 κρατών-μελών και να εκδίδει πρόστιμα έως και 30.000 ευρώ ανά αυτοκίνητο για κατασκευαστές των οποίων τα οχήματα παραβιάζουν τη νομοθεσία της για τις εκπομπές ή την ασφάλεια.
Μέχρι τώρα, οι ανακλήσεις και τα πρόστιμα μπορούσαν να εκδοθούν μόνο από την εθνική αρχή που ενέκρινε το όχημα. Η Επιτροπή δήλωσε ότι αυτό το σύστημα δεν επέτρεψε τον γρήγορο έλεγχο και την προσαρμογή των ελαττωματικών αυτοκινήτων σε αρκετά μεγάλη κλίμακα.
Σημειώνεται πως η ΕΕ είχε αρχίσει να αναθεωρεί τους κανόνες το 2013, αλλά ενίσχυσε τα σχέδιά της μετά το σκάνδαλο «dieselgate», το οποίο ανάγκασε τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen να παραδεχτεί το 2015 ότι εξαπάτησε τις δοκιμές εκπομπών ρύπων των ΗΠΑ, πυροδοτώντας δικαστικές υποθέσεις σε όλο τον κόσμο που έχουν κοστίσει στην εταιρεία περισσότερα από 30 δισεκατομμύρια ευρώ.
Όπως τονίζεται αρμοδίως, οι νέοι κανόνες θα μπορούσαν επίσης να επιτρέψουν στην Επιτροπή να ανακαλέσει τις πιστοποιήσεις τεχνικού ελέγχου, ενδεχομένως να πιέσει τις αυτοκινητοβιομηχανίες σε αξιώσεις αποζημίωσης από ευρωπαίους πελάτες, εάν αγοράσουν μοντέλα τα οποία αργότερα αφαιρούνται από την κυκλοφορία, λόγω των παραβιάσεων της νομοθεσίας της ΕΕ. Συνήθως, εναπόκειται σε μια χώρα της ΕΕ να λάβει μέτρα κατά μιας μη συμμορφούμενης αυτοκινητοβιομηχανίας. Τώρα, εάν η Επιτροπή κρίνει ανεπαρκείς αυτές τις ενέργειες, μπορεί να προτείνει περαιτέρω διορθωτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της ανάκλησης της έγκρισης τύπου του οχήματος, τα οποία χρειάζονται πλειοψηφία από χώρες της ΕΕ, πράγμα που σημαίνει ότι ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να τις εμποδίσει.
Επίσης, η Κομισιόν θα αρχίσει να διενεργεί ελέγχους οχημάτων κάνοντας γνωστό ότι έχει επενδύσει 7 εκατομμύρια ευρώ σε δύο εργαστήρια δοκιμών.
Ειδικότερα, ο νέος ενωσιακός κανονισμός για την έγκριση και την εποπτεία της αγοράς μηχανοκίνητων οχημάτων, ο οποίος εκδόθηκε τον Μάιο του 2018, μεταρρυθμίζει και αυστηροποιεί σημαντικά το προηγούμενο σύστημα έγκρισης τύπου και εποπτείας της αγοράς. Ενισχύει την ποιότητα και την ανεξαρτησία των διαδικασιών έγκρισης τύπου και δοκιμών οχημάτων, αυξάνει τους ελέγχους των αυτοκινήτων που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά της ΕΕ και βελτιώνει το συνολικό σύστημα με ισχυρότερη ευρωπαϊκή εποπτεία.
Ο κ. Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε: «Οι Ευρωπαίοι δικαίως προσδοκούν να οδηγούν τα καθαρότερα και ασφαλέστερα δυνατά αυτοκίνητα. Για την εκπλήρωση αυτής της προσδοκίας, απαιτούνται αυστηρότατοι έλεγχοι των αυτοκινήτων που διατίθενται στην αγορά και κυκλοφορούν στους δρόμους μας. Απαιτείται επίσης πραγματική επιβολή των κανόνων και εποπτεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο: για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή θα έχει εφεξής τη δυνατότητα να διενεργεί ελέγχους σε αυτοκίνητα, να ενεργοποιεί ανακλήσεις πανευρωπαϊκού επιπέδου και να επιβάλλει πρόστιμα έως 30.000 EUR ανά αυτοκίνητο όταν παραβιάζεται η νομοθεσία. Οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις συμπληρώνουν το έργο μας στον τομέα της καθαρότερης και ασφαλέστερης κινητικότητας, τομέας που, στο απαιτητικό πλαίσιο της κρίσης, χρειάζεται ακόμη περισσότερες μελλοντοστρεφείς επενδύσεις σε υποδομές και καινοτομία. Οι προσπάθειές μας για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς και τη στήριξη της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας και της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας αλληλοσυμπληρώνονται.»
Κωδικοποιημένα, λοιπόν, τα βασικά στοιχεία των νέων ενωσιακών κανόνων είναι τα εξής:
- Ανεξαρτησία και ποιότητα των δοκιμών πριν από τη διάθεση των αυτοκινήτων στην αγορά: Οι τεχνικές υπηρεσίες που διενεργούν δοκιμές και επιθεωρήσεις νέων μοντέλων αυτοκινήτων θα υποβάλλονται σε ανεξάρτητους ελέγχους στη βάση αυστηρών κριτηρίων για να επιτύχουν και να διατηρήσουν τον ορισμό τους από τα κράτη μέλη. Οι εθνικές αρχές έγκρισης τύπου υπόκεινται πλέον σε αξιολογήσεις από ομοτίμους, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι σχετικοί κανόνες τηρούνται και επιβάλλονται με αυστηρότητα σε ολόκληρη την ΕΕ.
- Έλεγχοι των αυτοκινήτων που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά: Το νέο πλαίσιο βελτιώνει επίσης τους ελέγχους στα οχήματα που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά και διατίθενται προς πώληση στις αντιπροσωπείες. Εφεξής, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διενεργούν τακτικά δοκιμές σε έναν ελάχιστο αριθμό αυτοκινήτων, ενώ είναι πλέον σε θέση να λαμβάνουν μέτρα διασφάλισης κατά των μη συμμορφούμενων οχημάτων στην επικράτειά τους, χωρίς να χρειάζεται να περιμένουν να αναλάβει δράση η αρχή που εξέδωσε την έγκριση τύπου.
- Ευρωπαϊκή εποπτεία: Περαιτέρω, η Επιτροπή έχει πλέον τη δυνατότητα να διενεργεί ελέγχους της τήρησης των απαιτήσεων και της συμμόρφωσης σε οχήματα μέσω δοκιμών σε εργαστήρια ή στον δρόμο. Σε περίπτωση που κατασκευαστές παραβιάζουν τη νομοθεσία για την έγκριση τύπου (π.χ. διατάξεις αναστολής ή ψευδείς δηλώσεις), η Επιτροπή μπορεί να διατάζει ανακλήσεις πανευρωπαϊκού επιπέδου και να επιβάλλει στους οικείους κατασκευαστές πρόστιμα έως 30.000 EUR ανά αυτοκίνητο. Μέχρι σήμερα, μόνο οι εθνικές αρχές που είχαν χορηγήσει την έγκριση τύπου στο αυτοκίνητο μπορούσαν να επιβάλουν τέτοια μέτρα.
Από την έκδοση του κανονισμού το 2018 μέχρι σήμερα, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων, οι οργανισμοί έγκρισης τύπου και οι άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς εργάζονται αδιάκοπα για να εφαρμόσουν τους νέους κανόνες και να προσαρμοστούν στις αυστηρότερες απαιτήσεις.