Zastava, μια μάρκα, μια ιστορία. Λόγω λοιπόν του Final 4 της Euro League στο Βελιγράδι, 19-21 Μαΐου, να θυμηθούμε τα αυτοκίνητα της Ζastava, που είναι συνδεδεμένα με την αυτοκινητική ιστορία της πρώην ενωμένης Γιουγκοσλαβίας.
Το 1954 έγινε η συμφωνία με τη Fiat, όπου στην τότε ενωμένη Γιουγκοσλαβία άρχισε η κατασκευή μοντέλων με την επωνυμία Zastava.
Το 1992 ξεκίνησε η κατάρρευση της εταιρίας με τον πόλεμο και το οριστικό τέλος ήρθε το 1999 με το Κόσσοβο, όταν δυνάμεις του ΝΑΤΟ βομβάρδισαν το εργοστάσιο.
Όσοι λοιπόν ταξιδέψουν στο Βελιγράδι για να δουν τον τελικό της διοργάνωσης στο μπάσκετ θα δουν να κυκλοφορούν ακόμα αρκετά αυτοκίνητα με τα σήματα της Zastava, κυρίως τα Yugo, που έκαναν μεγάλη καριέρα και στη χώρα μας.
Το Yugo ήταν ένα ονειρεμένο αυτοκίνητο όλων στη Γιουγκοσλαβία, λόγω της τιμής του, του γεγονός ότι τα ανταλλακτικά ήταν πολύ φθηνά και κατανάλωση καυσίμου αρκετά χαμηλή.
Λέγεται μάλιστα ότι, αν είχες ξεχάσεις πού είχες παρκάρεις το Yugo «σου», απλώς διάλεγες ένα άλλο, έβαζες μπροστά τον κινητήρα και έφευγες.
Υπάρχει επίσης και το εξής. Ότι η αστυνομία ποτέ δε σταματούσε οδηγό Yugo, μόνο εάν «έλλειπε» ένας τροχός.
Όσο και αν σας κάνει εντύπωση το Yugo είχε τρομερή επιτυχία στην πολύ δύσκολη αγορά των ΗΠΑ, εποχής προέδρου Ronald Reagan, όπου οι Αμερικάνοι έκαναν ουρές στις αντιπροσωπείες για να αγοράσουν Yugo, το φθηνότερο αυτοκίνητο που υπήρχε στις ΗΠΑ. Η μαζική παραγωγή του Yugo ξεκίνησε το 1980. Έκανε την αμερικανική πρεμιέρα το 1987, όντας το φθηνότερο αυτοκίνητο στις ΗΠΑ.
Μάλιστα σε μια ημέρα πουλήθηκε όλη η εισαγωγή των Yugo, περισσότερα από 1.050 Yugo.
Ήταν ένα θαύμα της τότε Γιουγκοσλάβικης αυτοκινητοβιομηχανίας, που εκεί στο εργοστάσιο του Κραγκούγιεβιτς, στη σημερινή Σερβία, οι βάρδιες των εργαζομένων δεν προλάβαιναν να κατασκευάζουν Yugo επι 24ωρης βάσης.
Ήταν δε τέτοια η αγάπη των Αμερικάνων στο Yugo, που οι Αμερικάνοι το project Υugo το προχώρησαν ακόμα περισσότερο, ρίχνοντας στην αγορά μια έκδοση Cabrio αυτού του μικρού φθηνού μικρού 3θυρου hatchback, με την παραγωγή να ξεκινάει το 1990.
Το Yugo Cabrio ήταν πνευματικό τέκνο του Peter Muscat, του σχεδιαστή πίσω από τα roadster ASC, McLaren, Ford Capri και Mustang.
Μόνο 500 Cabrio κατασκευάστηκαν, 100 εξήχθησαν στις ΗΠΑ, 25 καταστράφηκαν σε δοκιμές πρόσκρουσης,
Άλλα μοντέλα που έμειναν στην ιστορία είναι το 101 που ήταν η 5θυρη έκδοση του Fiat 128 και το 750 βασισμένο στο Fiat 600 με κινητήρα-κίνηση πίσω.
Να τα θυμηθούμε
Zastava 750
To Zastava 750 ήταν το αυτοκίνητο που έβαλε τους Γιουγκοσλάβους σε τροχούς.
Η ιστορία για το θρυλικό αυτοκίνητο ξεκινά τη δεκαετία του ’50, όταν υπήρχε μεγάλη ανάγκη για ένα μικρό αυτοκίνητο, λίγο μεγαλύτερο από το θρυλικό Fiat 500.
Το Fiat 600, παρουσιάστηκε το 1955 στην έκθεση της Γενεύης. Η Γιουγκοσλαβία πήρε την άδεια παραγωγής αυτού του αυτοκινήτου με το όνομα Zastava 750.
Μέχρι το 1985, όταν ολοκληρώθηκε η παραγωγή, κατασκευάστηκαν 923.487 Fićas όπως ονομαζόταν.
Ήταν το πρώτο αυτοκίνητο όλων. Σήμερα μερικοί ηλικιωμένοι στη θέα του Fićas αρχίζουν να δακρύζουν όταν βλέπουν ένα τέτοιο στο δρόμο ή στο βενζινάδικο, καθώς αποτελεί σύμβολο νοσταλγίας.
Zastava 101
Το Zastava 101 εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 1971 ως Zastava (Yugo) 101.
Προερχόμενο από το ιταλικό Fiat 128 (είχε όλα τα μηχανικά μέρη).
Είχε κίνηση στους μπροστινούς τροχούς σε μια εποχή που οι περισσότεροι κατασκευαστές απείχαν ακόμη χρόνια από το να προχωρήσουν σε αυτήν την αλλαγή μετάδοσης.
Το 1973, το Zastava 101 κέρδισε την κατηγορία του στο International Tour d’Europe rally.
Το 1975, η Zastava οργάνωσε μια αποστολή από το Κραγκούγιεβιτς στο Κιλιμάντζαρο.
Πέντε ολοκαίνουργια, Zastava 101 χωρίς ενισχύσεις και μετατροπές και 11 οδηγοί διέσχισαν τις αφρικανικές ερήμους ολοκληρώνοντας την 45ήμερη αποστολή τους στην κορυφή του Κιλιμάντζαρο, με επιτυχία αλλά κυρίως χωρίς απώλειες.
Σήμερα υπάρχουν αρκετά ανακαινισμένα, τα οποία μπορείτε να τα ενοικιάσετε για βόλτες όπως και διάφορα άλλα μοντέλα της Ζastava. Παρέες ενοικιάζουν μοντέλα της Zastava, κάνουν εκδρομές ενώ με Zastava νύφη και γαμπρός πάνε στην εκκλησία…
Tα υπόλοιπα στις φωτογραφίες…
Φωτογραφείς: Stefan Adamov
