Πρόσφατα ο Ιταλός φιλόσοφος Τζόρτζιο Αγκάμπεν υποστήριξε ότι τα μέτρα κατά της πανδημίας μάς κάνουν να εγκαταλείπουμε τον ανοικτό κοινωνικό χώρο ως τον πυρήνα της ανθρώπινής μας υπόστασης.
Έτσι σταδιακά μετατρεπόμαστε σε απομονωμένες μηχανές επιβίωσης, ελεγχόμενες από την επιστήμη, την τεχνολογία και την κρατική εξουσία. Ίσως ακούγεται υπερβολικό, αλλά ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτό μέσα από την οπτική του Μισέλ Φουκώ για το ανθρώπινο σώμα και την εξουσία.
Σύμφωνα λοιπόν με τον Φουκώ, το ανθρώπινο σώμα προστατεύεται από τα κράτη, καθώς γίνεται αντιληπτό ως εργαλείο οικονομικής παραγωγής. Η υγεία των ανθρώπων σχετίζεται με τους οικονομικούς στόχους της εξουσίας. Επαγωγικά το σώμα είναι και αυτό αντικείμενο εξουσίας. Όπλα των κρατών εδώ γίνονται η επιτήρηση/παρακολούθηση των ανθρώπων.
Πράγματι, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε πώς αυξήθηκαν τα κρατικά επίπεδα επιτήρησης και ελέγχου αλλά και πώς οι άνθρωποι τα αποδέχτηκαν συμμετοχικά αλλά και συχνά τα ενίσχυσαν μέσα από τη χρήση των ψηφιακών μέσων.
Βλέπουμε ακόμα ότι οι αντίπαλοι Google και Apple συνεργάζονται ώστε οι υπάρχουσες εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών (tracing apps) να είναι συμβατές μεταξύ τους και να λειτουργούν αποτελεσματικά.
Τις ακραίες μορφές αυτής της προσέγγισης μπορούμε να τις δούμε αυτή τη στιγμή σε πλήρη λειτουργία στην Κίνα, όπου υπερσύγχρονα συστήματα παρακολούθησης και επιτήρησης κάθε δραστηριότητας των ανθρώπων συνδυάζονται με θετική (bonus) και αρνητική ενίσχυση των καλών και των κακών πολιτών.
Έτσι κλείνοντας, το θέμα προβληματισμού εδώ είναι το κατά πόσον αυτά τα μέσα υπηρετούν πραγματικά τις ανάγκες της δημόσιας υγείας, αλλά και κυρίως τι θα γίνει με αυτές τις μορφές ελέγχου στη μετά-Covid εποχή.