Το πρόβλημα γύρω από την οδήγηση σε πολύ μεγάλη ηλικία δεν είναι μόνο ελληνικό, είναι διεθνές και, πάντως, όσο περνούν τα χρόνια εντείνεται.
Διότι, τα αυτοκίνητα γίνονται όλο και πιο γρήγορα, ταυτόχρονα και περίπλοκα για τους μη εξοικειωμένους με την τεχνολογία, ενώ, πληθαίνουν στους δρόμους. Άρα και οι οδηγοί είναι όλο και περισσότεροι.
Παράλληλα, το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει και οι «ηλικιωμένοι» κρατούν το τιμόνι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Το να το συζητάμε δεν είναι ρατσισμός, προσοχή! Έχει να κάνει με την ωμή πραγματικότητα της έλλειψης αντανακλαστικών και της φυσικής αδυναμίας σε αρκετές περιπτώσεις ανθρώπων σε προχωρημένη ηλικία να ανταπεξέλθουν στις πιεστικές ανάγκες της σύγχρονης κυκλοφορίας οχημάτων σε σύνθετα οδικά δίκτυα.
Πρόσφατα παραδείγματα τροχαίων δυστυχημάτων με υπαίτιους οδηγούς που δεν έχουν «συνείδηση των πραττομένων» – ο νομικός όρος ταιριάζει στην προκειμένη περίπτωση – λόγω ηλικίας και ανημπόριας (κατά το κοινώς λεγόμενο) να οδηγήσουν με λογική και σύνεση, επαναφέρουν στο προσκήνιο το όλο θέμα.
Ήδη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει να υποβληθούν οι ηλικιωμένοι οδηγοί (έτσι προσδιορίζει, γενικά, τους άνω των 70 ετών) σε τακτικά ιατρικά τεστ προκειμένου να ανανεώνουν την άδεια οδήγησής τους. Με στόχο τη μείωση του αριθμού τροχαίων ατυχημάτων στην ΕΕ. Επιπλέον, η Κομισιόν προτείνει να λαμβάνουν μέρος και σε μαθήματα οδήγησης οι ηλικιωμένοι οδηγοί, προκειμένου να βελτιώσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους. Αν όλα τα παραπάνω δεν τηρούνται τότε ο οδηγός θα χάνει αυτόματα την άδεια οδήγησης.
Ανάμεσα στις αλλαγές συγκαταλέγεται και η υποχρεωτική υποβολή σε ιατρικές εξετάσεις για την ανανέωση της άδειας οδήγησης των οδηγών που έχουν συμπληρώσει τα 70 τους χρόνια. Στην Ελλάδα, λοιπόν, όλοι οι οδηγοί, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις κάθε τρία χρόνια για την ανανέωση της άδειας οδήγησής τους. Με τον νόμο 4530/2018 προβλέπεται η επανεξέταση των ικανοτήτων οδήγησης ανά τριετία (για ηλικία 74 ετών και άνω μέχρι 80) ή ανά διετία (για ηλικία 80 ετών και άνω) για την ανανέωση οποιασδήποτε κατηγορίας άδειας οδήγησης.
Συγκεκριμένα στο άρθρο 65 του νόμου 4530/2018 (τροποποίηση του Π.Δ. 51/2012) τονίζεται πως: «3. Οι κάτοχοι οποιασδήποτε κατηγορίας άδειας οδήγησης, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει την ηλικία των 74 ετών υποχρεούνται ανά τρία (3) έτη σε δοκιμασία προσόντων και συμπεριφοράς για κάθε κατηγορία που επιθυμούν να ανανεώσουν. Οι κάτοχοι οποιασδήποτε κατηγορίας άδειας οδήγησης, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει την ηλικία των 80 ετών υποχρεούνται ανά δύο (2) έτη σε δοκιμασία προσόντων και συμπεριφοράς για κάθε κατηγορία που επιθυμούν να ανανεώσουν.»
Ένα χρόνο αργότερα, ωστόσο, τον Μάϊο του 2019, παρά τις προβλέψεις του νόμου, στο Μηχανολογικό του Βόλου, καταδείχθηκε η απόλυτη αποτυχία του συστήματος εξετάσεων σε ηλικιωμένους για ανανέωση διπλώματος, με γιατρούς να παραπέμπουν για διετή ανανέωση άδειας οδήγησης… 95χρονους. Η συγκεκριμένη διαδικασία είχε προβληματίσει και τον Ιατρικό Σύλλογο, ενώ υπήρχε άρνηση των εξεταστών να μετέχουν στις εξετάσεις. Τι έλεγαν: «Κινδυνεύει η ζωή μας. Οι υπερήλικες περνούν με κόκκινο, δεν σταματούν στα σήματα, δεν λογαριάζουν προτεραιότητα, πηγαίνουν σε κεντρικούς δρόμους στο αντίθετο ρεύμα και εμείς είμαστε μέσα στο αυτοκίνητό τους…».
Οι ηλικιωμένοι εξετάζονταν τότε για την ανανέωση του διπλώματός τους με το δικό τους αυτοκίνητο, χωρίς την παρουσία δασκάλου οδήγησης – που θα ήλεγχε προληπτικά εάν κάτι πήγαινε στραβά – τα πεντάλ του οχήματος. Μόνη παρουσία μέσα στο όχημα ήταν του εξεταστή. Εξεταστές αρνούνταν να συμμετέχουν στις εξετάσεις καθώς πολλά αυτοκίνητα ήταν βρώμικα ενώ ο Νόμος επέβαλε να είναι καθαρά και καλούνται να αντιμετωπίσουν την αγχωτική κατάσταση στην οποία βρίσκονταν οι ηλικιωμένοι , οι οποίοι δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν ούτε στην εξέταση της πορείας…
Εύλογα, στη Διεύθυνση αναρωτιούνταν πως είναι δυνατόν να δίνεται παραπεμπτικό για εξετάσεις οδήγησης από γιατρούς όταν η εικόνα ενός υπερήλικα είναι αυτή της απόλυτης αδυναμίας και επισημαίνουν πως θα πρέπει να διερευνηθεί αν εξετάζουν οι γιατροί τους υποψηφίους ή τα γραφεία που αναλαμβάνουν τις διεκπεραιώσεις αναλαμβάνουν και την έκδοση των βεβαιώσεων.
Και όλα αυτά αφορούσαν μόνο το Βόλο. Σκεφτείτε τι συνέβαινε και τι εξακολουθεί να συμβαίνει από τότε σε όλη την Ελλάδα. Εντάξει, μεσολάβησε η πανδημία, ανατροπές, δυσκολίες, περιορισμός των μετακινήσεων κλπ κλπ. Τώρα, όμως, το πρόβλημα είναι ξανά μπροστά μας, είναι σοβαρό και πρέπει να λυθεί με επικαιροποιημένες αποφάσεις και διαδικασίες που θα εφαρμόζονται γα όλους και όλες χωρίς εξαιρέσεις. Πριν θρηνήσουμε και άλλα θύματα…