Τα φρένα ευθύνονται για το 60% των μικροσωματιδίων που εκπέμπει ένα αυτοκίνητο και όχι η εξάτμιση. Τρελό; Και όμως, είναι αλήθεια.
Επί σειρά ετών οι αυτοκινητοβιομηχανίες ξοδεύουν δισεκατομμύρια για να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων, αλλά και για να αναπτύξουν καθαρές μορφές μετακίνησης όπως τα ηλεκτρικά με μπαταρία και το υδρογόνο. Πλέον οι εξατμίσεις εκπέμπουν υπερβολικά λιγότερους ρύπους σε σχέση με το παρελθόν, όμως μόλις πρόσφατα η επιστήμη ανακάλυψε κάτι σοκαριστικό.
Όταν πρόκειται για μικροσωματίδια, το 60% εκείνων που βγάζει ένα αυτοκίνητο δεν προέρχεται από την εξάτμισή του, αλλά από τα φρένα.
Αμερικανός οδηγούσε με δορυφορικό πιάτο στο καπό, για να έχει το internet του Elon Musk
Ο λόγος γίνεται για τα μικροσωματίδια με διάμετρο μικρότερη των 2.5 μικρόμετρων (μm). Πρόκειται για μέγεθος τόσο μικρό, που αντιστοιχεί σε έναν κόκκο άμμου τον οποίο έχουμε κόψει σε 200 κομμάτια.
Αυτά τα πολύ μικρά σωματίδια προέρχονται κατά κύριο λόγο από τα τακάκια και τους δίσκους των φρένων. Όταν πατάμε το φρένο τα τακάκια πιάνουν το δίσκο. Τα δύο υλικά τρίβονται μεταξύ τους και αυτό οδηγεί σε επιβράδυνση. Παράλληλα, όμως, συμβαίνουν δύο ακόμα φαινόμενα. Το ένα είναι ότι παράγεται θερμότητα. Το δεύτερο, που μας ενδιαφέρει στην προκειμένη περίπτωση, είναι ότι υπάρχει μια μικρή φθορά. Δηλαδή ένα ποσοστό από το υλικό που αποτελεί το τακάκι διαλύεται και μετατρέπεται σε σκόνη. Το ίδιο συμβαίνει και με τον δίσκο. Γι’ αυτό φτάνει η στιγμή που πρέπει να τοποθετήσουμε νέα τακάκια και νέους δίσκους.
Όταν έχεις λοιπόν σε μία πόλη χιλιάδες ή εκατομμύρια αυτοκίνητα, αλλά και δίκυκλα, τα οποία μετακινούνται συνήθως σε συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης, τα φρένα χρησιμοποιούνται συνεχώς και έντονα. Άρα και η παραγωγή σκόνης.
Καθημερινά βλέπουμε αυτή τη σκόνη όμως χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Πρόκειται για τη μαυρίλα που “κάθεται” στις ζάντες ή/και τα τάσια.
Τα ηλεκτρικά αποτελούν κομμάτι της λύσης και σε αυτή την περίπτωση. Στα αυτοκίνητα που κινούνται με ρεύμα όταν αφήνουμε το γκάζι υπάρχει επιβράδυνση. Αυτή δεν οφείλεται στην τριβή κάποιων υλικών, αλλά στο γεγονός ότι το ηλεκτρικό σύστημα χρησιμοποιεί την κίνηση του αυτοκινήτου προκειμένου να παράξει ενέργεια. Αυτό που συνηθίζουμε να λέμε ανάκτηση. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας έχουμε διπλό όφελος. Από τη μία κερδίζουμε σε αυτονομία, από την άλλη δε δημιουργούνται μικροσωματίδια τα οποία θα εισπνεύσουμε αργότερα.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες, πιο συμβατικές λύσεις. Τα τακάκια αποτελούνται από ένα συνδυασμό υλικών, όπως ρητίνες, υαλοβάμβακα, Kevlar, ακόμα και καουτσούκ. Αντίστοιχα, στους δίσκους συναντάμε χαλκό, ατσάλι, χάλυβα και άλλα μέταλλα. Όλα τα παραπάνω είναι τα υλικά που τρίβονται. Εταιρείες που παράγουν φρένα όπως η Bosch και η Brembo έχουν ήδη παρουσιάσει τακάκια και δίσκους τα οποία έχουν διαφορετική σύνθεση ή/και υπόκεινται σε διαφορετική επεξεργασία. Το αποτέλεσμα είναι η παραγωγή μικροσωματιδίων να μειώνεται μέχρι και 90%.
Τελικά οι προκλήσεις των μετακινήσεων και της αυτοκίνησης επεκτείνονται και πέρα από τους ρύπους με τους οποίους ασχολούνται όλοι τα τελευταία χρόνια. Άραγε τι άλλο υπάρχει να ανακαλύψουμε;